Hoogsensitiviteit: wat is dat eigenlijk?

Door: Esther Bergsma

Hoogsensitiviteit. Een eigenschap waar de meeste mensen inmiddels weleens van gehoord hebben. En een oordeel over hebben. Dat is zweverig. En je kunt het beter niet zijn!

Onterecht zo blijkt uit de wetenschappelijke bevindingen over hoogsensitiviteit. Dat maar weinig mensen dat weten is begrijpelijk, want hoogsensitiviteit is nog niet zo lang onderwerp van onderzoek. Pas in 1997 introduceerde Elaine Aron het begrip “Sensory-Processing Sensitivity (SPS)”, de wetenschappelijke term voor hoogsensitiviteit.

Geen nieuwe eigenschap

Dat betekent niet dat hoogsensitiviteit een nieuwe eigenschap is. Het heeft altijd al bestaan en er is in veel wetenschappelijk onderzoek over geschreven. Alleen kreeg het vaak andere namen. Dr. Aron heeft als eerste alle kennis gebundeld en in samenhang beschreven.

Definitie

Elaine Aron hanteert op basis van haar vele onderzoeken de definitie: “Een aangeboren temperament met de strategie om informatie zorgvuldig te verwerken alvorens te handelen, dat resulteert in een besef van subtiele verschillen en in snel overprikkeld raken” (Aron, 2010).

Hoogsensitiviteit is dus een temperament (dat is onder andere gebaseerd op onderzoek onder baby’s, lees hier meer: https://hoogsensitief.nl/wetenschap-voordeel-hoogsensitiviteit/). Een aangeboren strategie om alerter te zijn op signalen uit de omgeving en de informatie diepgaand te verwerken.

Brein

De diepgaande verwerking is terug te zien in de hersenen. Uit breinstudies blijkt dat hoogsensitieve mensen meer hersengebieden inschakelen bij het uitvoeren van een taak, dan niet-hoogsensitieve mensen. De hersengebieden die meer geactiveerd worden hebben te maken met het afstemmen op anderen, het voorbereiden op actie en met het linken aan informatie uit eerdere gebeurtenissen. Wil je meer over de werking van het hoogsensitieve brein weten, lees dan dit blog (https://hoogsensitief.nl/hoogsensitieve-brein-in-beeld/) .

Voordelen

Veel hoogsensitieve mensen ervaren last van hun eigenschap. Ze raken bijvoorbeeld snel overprikkeld of overweldigd door emoties. Ze zijn moe of krijgen zelfs een burn-out. Sommigen hebben het gevoel dat ze niet mee kunnen doen met de rest van de wereld en voelen zich daardoor tekort schieten.

De eigenschap heeft echter ook voordelen. Zo ben je beter in staat subtiele details waar te nemen en kun je genieten van de kleine dingen. Ook kan je je vaak goed inleven in anderen en weet je wat zij nodig hebben. Daarnaast heb je een groot verantwoordelijkheidsgevoel en loyaliteit. Bovendien kun je creatieve oplossingen bedenken en informatie op nieuwe wijze met elkaar combineren.

Ben je benieuwd naar ervaringen van andere HSP? Op Hoogsensitief.NL (www.hoogsensitief.nl) staan meer dan 100 blogs voor en door HSP.

Samenvattend:

Hoogsensitieve mensen…

1. Zijn zich meer bewust van de prikkels uit hun omgeving
   • Daardoor opmerkzamer
     • registreren spanningen in een groep;
     • zien details;
     • hebben gevoeliger zintuigen;
     • signaleren gevaar sneller;
     • zien wat anderen niet opvalt;
   • Zijn zorgvuldiger in het uitvoeren van taken;
   • Zijn sterk gericht op sociale signalen
   • Raken snel overprikkeld.
2. Verwerken informatie diepgaand
   • Overzien de context van de situatie;
   • Kunnen hun aanpak afstemmen op de situatie;
     • Zijn responsief en creatief in het bedenken van oplossingen;
     • Houden rekening met anderen;
   • Blijven (te lang) zoeken naar de beste optie voor die context
     • Risico op piekeren;
     • Risico op besluiteloosheid;
     • Risico op faalangst;
   • Hebben meer hersteltijd nodig
     • Zorg voor henzelf minder groot dan voor anderen;
     • Daardoor gevoeliger voor stress en burn-out.

Hoogsensitiviteit is dus een eigenschap die het verdient beter te worden begrepen. Los van hokjes, labeltjes en stempels. Maar om jezelf beter te begrijpen en zo het maximale uit je potentieel te halen. En dat is ook voor de maatschappij voordelig!

Esther Bergsma is expert Hoogsensitiviteit, registercounsellor, spreker en auteur van “Hoogsensitieve kinderen”. Ze initieerde Hoogsensitief.NL om informatie over Hoogsensitiviteit te verspreiden en HSP een plek te geven hun ervaringen te delen.