Workshop: Hoogsensitiviteit in de GGZ (Zo veel mogelijk van klacht naar kracht) - Sytze Koopmans en Rhea van Pelt
HSP Congres op 09 november 2018 in de Reehorst te Ede.
 
Hoogsensitiviteit kan gepaard gaan met het ervaren van psychische klachten. Deze klachten kunnen een dusdanige lijdensdruk veroorzaken dat in sommige gevallen zelfs gesproken kan worden van een psychiatrische stoornis.
 
Wat houdt hoogsensitiviteit in? Hoe verhoudt hoogsensitiviteit zich ten opzichte van de psychiatrische stoornis? Staan deze los van elkaar of bestaat er een relatie? En hoe zit het bij het ervaren van (slechts) psychische klachten?
 
Het doel is om meer bekend te raken met de verschillende uitingsvormen van dit persoonlijkheidskenmerk. Daarbij zullen we ook aandacht besteden aan de vraag hoe je de eventuele lijdensdruk rondom hoogsensitiviteit kunt verminderen en tegelijk het kenmerk zoveel mogelijk als kracht kunt gaan inzetten.
 
Vanuit een wetenschappelijk kader zullen we allereerst onderscheid maken tussen het persoonlijkheidskenmerk hoogsensitiviteit en een aantal stoornissen waarmee het kan worden verward. Hierbij zullen we de verschillen en overeenkomsten in gedrag tussen hoogsensitiviteit en elk van deze stoornissen toelichten. Vervolgens gaan we met elkaar op zoek naar de diverse uitingsvormen van hoogsensitiviteit in de GGZ. Dit doen we interactief aan de hand van twee casusbeschrijvingen.
 
In deze workshop zal worden voortgeborduurd op de workshop Hoogsensitiviteit en differentiaaldiagnostiek van Sytze Koopmans op het HSP Congres 2017.
 
 
Sytze Koopmans is werkzaam als arts bij Stepwork GGZ, ook oog voor hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. In 2016 heeft hij de opleiding HSP voor Professionals bij Prof. Dr. Elke Van Hoof aan de Vrije Universiteit Brussel voltooid.
 
Rhea van Pelt (GGZ-verpleegkundige) is samen met Lucien Dijksma Rieske (psychotherapeut) oprichter van Stepwork GGZ, ook oog voor hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. In 2018 heeft zij de opleiding HSP voor Professionals bij Prof. Dr. Elke Van Hoof voltooid. 
 
Stepwork GGZ is een laagdrempelige, vernieuwende GGZ-instelling voor behandeling en (ambulante) begeleiding, met verschillende vestigingen in Nederland (Amersfoort, Assen, Blijham, Groningen, Orvelte, Rotterdam en Veendam). Samen gaan we op zoek naar wat werkt!

Hoogsensitiviteit: wat is dat eigenlijk?

Door: Esther Bergsma

Hoogsensitiviteit. Een eigenschap waar de meeste mensen inmiddels weleens van gehoord hebben. En een oordeel over hebben. Dat is zweverig. En je kunt het beter niet zijn!

Onterecht zo blijkt uit de wetenschappelijke bevindingen over hoogsensitiviteit. Dat maar weinig mensen dat weten is begrijpelijk, want hoogsensitiviteit is nog niet zo lang onderwerp van onderzoek. Pas in 1997 introduceerde Elaine Aron het begrip “Sensory-Processing Sensitivity (SPS)”, de wetenschappelijke term voor hoogsensitiviteit.

Geen nieuwe eigenschap

Dat betekent niet dat hoogsensitiviteit een nieuwe eigenschap is. Het heeft altijd al bestaan en er is in veel wetenschappelijk onderzoek over geschreven. Alleen kreeg het vaak andere namen. Dr. Aron heeft als eerste alle kennis gebundeld en in samenhang beschreven.

Definitie

Elaine Aron hanteert op basis van haar vele onderzoeken de definitie: “Een aangeboren temperament met de strategie om informatie zorgvuldig te verwerken alvorens te handelen, dat resulteert in een besef van subtiele verschillen en in snel overprikkeld raken” (Aron, 2010).

Hoogsensitiviteit is dus een temperament (dat is onder andere gebaseerd op onderzoek onder baby’s, lees hier meer: https://hoogsensitief.nl/wetenschap-voordeel-hoogsensitiviteit/). Een aangeboren strategie om alerter te zijn op signalen uit de omgeving en de informatie diepgaand te verwerken.

Brein

De diepgaande verwerking is terug te zien in de hersenen. Uit breinstudies blijkt dat hoogsensitieve mensen meer hersengebieden inschakelen bij het uitvoeren van een taak, dan niet-hoogsensitieve mensen. De hersengebieden die meer geactiveerd worden hebben te maken met het afstemmen op anderen, het voorbereiden op actie en met het linken aan informatie uit eerdere gebeurtenissen. Wil je meer over de werking van het hoogsensitieve brein weten, lees dan dit blog (https://hoogsensitief.nl/hoogsensitieve-brein-in-beeld/) .

Voordelen

Veel hoogsensitieve mensen ervaren last van hun eigenschap. Ze raken bijvoorbeeld snel overprikkeld of overweldigd door emoties. Ze zijn moe of krijgen zelfs een burn-out. Sommigen hebben het gevoel dat ze niet mee kunnen doen met de rest van de wereld en voelen zich daardoor tekort schieten.

De eigenschap heeft echter ook voordelen. Zo ben je beter in staat subtiele details waar te nemen en kun je genieten van de kleine dingen. Ook kan je je vaak goed inleven in anderen en weet je wat zij nodig hebben. Daarnaast heb je een groot verantwoordelijkheidsgevoel en loyaliteit. Bovendien kun je creatieve oplossingen bedenken en informatie op nieuwe wijze met elkaar combineren.

Ben je benieuwd naar ervaringen van andere HSP? Op Hoogsensitief.NL (www.hoogsensitief.nl) staan meer dan 100 blogs voor en door HSP.

Samenvattend:

Hoogsensitieve mensen…

1. Zijn zich meer bewust van de prikkels uit hun omgeving
   • Daardoor opmerkzamer
     • registreren spanningen in een groep;
     • zien details;
     • hebben gevoeliger zintuigen;
     • signaleren gevaar sneller;
     • zien wat anderen niet opvalt;
   • Zijn zorgvuldiger in het uitvoeren van taken;
   • Zijn sterk gericht op sociale signalen
   • Raken snel overprikkeld.
2. Verwerken informatie diepgaand
   • Overzien de context van de situatie;
   • Kunnen hun aanpak afstemmen op de situatie;
     • Zijn responsief en creatief in het bedenken van oplossingen;
     • Houden rekening met anderen;
   • Blijven (te lang) zoeken naar de beste optie voor die context
     • Risico op piekeren;
     • Risico op besluiteloosheid;
     • Risico op faalangst;
   • Hebben meer hersteltijd nodig
     • Zorg voor henzelf minder groot dan voor anderen;
     • Daardoor gevoeliger voor stress en burn-out.

Hoogsensitiviteit is dus een eigenschap die het verdient beter te worden begrepen. Los van hokjes, labeltjes en stempels. Maar om jezelf beter te begrijpen en zo het maximale uit je potentieel te halen. En dat is ook voor de maatschappij voordelig!

Esther Bergsma is expert Hoogsensitiviteit, registercounsellor, spreker en auteur van “Hoogsensitieve kinderen”. Ze initieerde Hoogsensitief.NL om informatie over Hoogsensitiviteit te verspreiden en HSP een plek te geven hun ervaringen te delen.

Workshop: Zichtbaar HSP Durven Zijn- Xandra van Hooff
HSP Congres op 09 november 2018 in de Reehorst te Ede
Als hoogsensitieve of begaafde mensen de vraag krijgen: ‘Stel jezelf eens voor, wie ben je?’, is het al lastig te antwoorden, want je naam heb je, maar bén je niet. Net zoals een baan, een woonplaats of een gezin je niet definiëren. Maar hoe dan wel te antwoorden?
 
Zij vragen zich af hoe je jezelf kunt pinpointen op variabelen die morgen anders kunnen zijn. En in het verlengde daarvan, hoe kunnen ze zichzelf zichtbaar maken in een wereld waarin ze zelf al gek worden van de commercie en opgeblazen beloften?
 
We verkennen in deze workshop de kern van HSP en welke uitdagingen hoogsensitieve mensen hebben in zichtbaar durven zijn en kwetsbaarheid. Daarnaast doen we enkele oefeningen om te laten ervaren dat ‘wie je bent’ er altijd al is maar dat je het enkel jezelf hoeft toe te staan.

Xandra van Hooff is eigenaar van GaveMensen, een opleidings- en expertisecentrum voor hoogsensitiviteit, waar ze oa de geaccrediteerde jaaropleiding 'de Psychologie van Hoogsensitiviteit' en een drietal deskundigheidsbevorderingen geeft.
 
Xandra van Hooff is opgeleid als docent, pedagoge, IB’er en gedragsdeskundige maar kwam er achter dat ze ondanks al deze opleidingen nog altijd moeite had zichzelf écht te laten zien. In deze lezing neemt Xandra van Hooff je mee in haar zoektocht naar het waarom daarvan uiteindelijk hebben geleid tot waar ze nu staat.

Workshop: Bewust-er-zijn met hooggevoeligheid - Antoine van Staveren​
HSP Congres op 09 november 2018 in de Reehorst te Ede.

Tijdens zo’n 6500 individuele sessies met Hoog Sensitieve Personen, en vanuit eigen ervaringen, innerlijke confrontaties en essentiële verschuivingen die optraden tijdens jarenlang zelfonderzoek, ontstond er bij Antoine van Staveren een werkzame methode omtrent de basisbehandeling voor hooggevoeligen. Zo ontstond er bij cliënten de verschuiving van last naar kracht. Oosterse filosofie zoals de boeddhistische psychologie hebben hierin een belangrijke bijdrage geleverd. Reeds 12 jaar wordt deze methode doorgegeven aan collega’s in hetzelfde vakgebied en is er een landelijk netwerk ontstaan.

In 2017 heeft onafhankelijk onderzoek aangetoond dat deze behandelmethode bij iedere HSP zeer effectief bleek te zijn. Maar wat zijn over het algemeen die basislasten en wat is het perspectief binnen deze methode? Is het een handigheidje, of een levenshouding?

Vandaag staan we hierbij stil bij en bekijken we ook wat er nodig is om een juiste basis aan te leggen vanuit dat perspectief. In duidelijke en eenvoudige taal, en met een vleugje humor.

Een nieuw onderdeel in deze behandelvorm is de ervaring van het maken van de ‘juiste’ keuzes voor het individu. Iets wat menig HSP tot een last ervaart. Ze hebben vaak niet voor niets een lange Curriculum Vitae. Hoe maak ik dan die keuzes en wat kan ik daarvoor doen? Of juist iets niet voor doen? Welke innerlijke talen heb ik tot mijn beschikking?

Samen gaan we zo’n taal ervaren, en dat lijkt vaak eenvoudig, maar is dat ook zo?

Antoine van Staveren is auteur van 3 boeken over en met HSP: ‘Bewust-er-zijn met hooggevoeligheid’, ‘Hartsverhalen voor iedere HSP’ en ‘Zijnspiraties’. Antoine is oprichter van EszenzZ Centre (2006), het eerste en enige integrale gezondheidscentrum in Nederland voor hooggevoeligheid (HSP), bewustwording en persoonlijke ontwikkeling te Amsterdam. Het centrum is onderdeel van EszenzZ, Instituut voor advisering, training en begeleiding in de integrale gezondheidszorg waar inmiddels, na de opening in mei 2006, zo’n 10-12 psychologen, therapeuten en begeleiders in deze doelgroepen werken.

Workshop: Feng Shui in Werkruimtes: voor meer rust en plezier in het werk - Ilona Kröber
HSP Congres 09 november 2018 in de Reehorst te Ede.

Hoe werken werkruimtes en wat doet het interieur met hoogsensitieven? 

- bij binnenkomst

- als werknemer

- als patient, client, bezoeker

Feng Shui kan werkruimtes positief beïnvloeden voor meer rust en plezier in het werk.

Vragen die behandeld worden in de workshop:

- Hoe is de oriëntatie en voelt een looproute logisch aan? 

- Hoe reageren de zintuigen op een werkruimte, het interieur?

- Wordt een veilig gevoel gecreëerd op de werkplek?

- Hoe werken prikkels zoals geluid? 

Ilona werkt met visuele voorbeelden en reikt tips aan voor een vitale én effectieve werkplek.

Ilona Kröber is interieurarchitecte en Feng Shui professional geregistreerd bij SBA en BNO. Sinds 2006 runt zij haar eigen interieur adviesbureau genaamd Set in Motion. 

Zij voorziet in Interieur & Kleur oplossingen naar de behoefte van de gebruiker: particulieren en bedrijven. Door zich goed in te voelen in de gebruiker van ruimtes kan Ilona haar kennis als Feng Shui professional en 25 jarige ervaring als kleurspecialiste optimaal benutten. 

Ilona word een dynamische ontwerpster met een zesde zintuig voor proporties en kleurcombinaties genoemd. Zij weet als hoogsensitieve als geen ander veilige en plezierige werkruimtes te creëren, die aansluiten bij de behoeftes van de gebruiker. 

Workshop: Werk en zelfmanagement - het moet wel leuk blijven door Dr. Anke Weber Smit
HSP Congres 09 november 2018 in de Reehorst te Ede.
Als (hoog) sensitief persoon kun je het gevoel hebben dat (fulltime) werken voor jou een uitdaging is. Kies je voor een standaard 9-5 baan dan loop je het risico dat je je vrij snel kunt gaan vervelen of dat 5 reguliere werkdagen teveel kunnen zijn. Minder uren werken of helemaal niet werken zijn echter ook vaak geen optie omdat de algemene bedrijfsstandaarden niet op minder werken ingesteld zijn of omdat je persoonlijke drive en situatie dit niet toe laten. Er moet namelijk brood op de plank komen en je wilt ‘mee kunnen draaien’ in de maatschappij.
 
Geen reden tot paniek.
 
Wat zijn twee van de belangrijkste vaardigheden om succesvol en gelukkig in je werk te zijn?
 
Daarover gaat deze workshop.
 
We behandelen:
- Je roeping
- Waarvan moet je je bewust zijn tijdens je zoektocht naar de perfecte baan?
- Welk type werk is geschikt?
- Hoe vind je geschikt werk (voorwaarden)
- Valkuilen waar je voor moet waken
- Zelfmanagement (handig voor werk en privé)
- De bijzondere rol die HSP’s in de maatschappij kunnen spelen
- HSP VIPs
 
In deze workshop gaan we ook praktisch aan de slag. Je krijgt handige tips en oefeningen. Na afloop heb je meer inzicht in je motivatie en capaciteiten voor een vervullende carrière. En deze kun je ook inzetten voor een gelukkig privé leven.
 
Over Anke: Dr. Anke Weber Smit is een internationaal erkend expert met een missie. Zij heeft ervaring opgebouwd in personeelsmanagement, studiebegeleiding, vrijwilligerscoördinatie en persoonlijke coaching. Haar werk kenmerkte zich door samenwerking met vele verschillende nationaliteiten binnen een verscheidenheid aan disciplines, waaronder persoonlijke ontwikkeling, alternatieve therapie, natuurbehoud en ecologie. Anke heeft een Bachelor in Biologie (Duitsland) een Masters of Science (MSc) in Oceanografie (GB) en ze deed promotieonderzoek in de Aquatische biologie aan de Universiteit van Utrecht.
 
Haar talent voor en interesse in persoonlijke coaching werd snel herkend, waardoor zij haar wetenschappelijke werk ging combineren met posities in werknemersraden, vrijwilligersgroepen en als vertrouwenspersoon. Door deze ervaringen heeft Anke haar didactische en communicatieve vaardigheden verder ontwikkeld.
Als ondernemer stichtte zij in 2010 in Noorwegen haar eigen praktijk voor coaching en persoonlijke ontwikkeling. Ook na terugkeer in Nederland, in 2013, heeft ze hieruit een bloeiende praktijk weten op te bouwen met een internationale klantenkring. Anke is auteur van het recent verschenen boek ‘Ontdekkingsreis Hoogsensitiviteit’ (2017).
 
Anke’s visie is een wereld waarin mensen positief en harmonieus samenleven met hun omgeving . Haar missie is om mensen te helpen zichzelf te helpen en hen te coachen om hun leven in eigen handen te nemen en controle te houden over hun eigen gezondheid en geluk. Als je authentiek durft te zijn kun je veel gelukkiger en gezonder leven en kun je je talenten volop gebruiken. Ook als (hoog)sensitief persoon.

Workshop: HSP en Veerkracht - Michael Portzky
HSP Congres op 09 november 2018 in de Reehorst te Ede
Michael Portzky studeerde af als klinisch psycholoog aan de Universiteit Gent, binnen zowel de psychoanalyse als de client-centered experiëntiële psychologie. Tijdens zijn loopbaan heeft hij zich met name bezig gehouden met neuropsychologie en psychodiagnostiek, hetgeen hij ook doceert aan verschillende hogescholen en binnen het postgraduaat Psychodiagnostiek bij Volwassenen.

Na een postgraduate vorming in de Gerechtsexpertise werd hij erkend als gerechtsexpert voor psychodiagnostiek. Tevens kreeg hij voor zijn werkzaamheden in Nederland een erkenning als GZ-psycholoog. Michael is neuropsycholoog en psychodiagnosticus bij Psychiatrisch Centrum Gent-Sleidinge. Ook is hij auteur van veel Nederlandstalige vragenlijsten over mentale veerkracht.

In zijn workshop gaat Michael Portzky in op de relatie tussen mentale veerkracht en hooggevoelig / hoogsensitief zijn.

Workshop: HSP en Overprikkelde Kinderen - Floor van Lier
HSP Congres op 09 november 2018 in de Reehorst te Ede
In deze workshop neem ik je mee in het belang van het herkennen van overprikkeling van je zintuigen.
 
Ik heb een test ontwikkeld om er in vijf minuten achter te komen op welk zintuig het kind overprikkeld raakt. Dat helpt heel erg omdat je daardoor veel gerichter kunt gaan ondersteunen. Ook als leerkracht is het handig om te weten wat je het beste kunt doen met een hoog sensitief overprikkeld kind.
 
Niet altijd zie je de signalen daarvan duidelijk terug in de klas. Thuis komt de overprikkeling er wel uit, in gedrag en vaak met intense emoties. Wanneer een kind zich veilig genoeg voelt zal het dit soort gedrag ook in de klas gaan laten zien. Doordat kinderen overprikkelen is het leerrendement veel lager. Een overprikkeld brein neemt niks meer op. Het lijf neemt het over om alle prikkels af te voeren. Zo ontstaat er gedrag als dromen, wiebelen, praten, druk bewegen, terugtrekken, slechte concentratie en focus.
 
Waarom is het dan van belang om te weten op welk zintuig een kind overprikkelt?
 
Een kind wat overprikkelt op zien is niet gebaat bij een kop telefoon dat lijkt me vrij duidelijk.
 
Hoe ondersteun je een kind wat overprikkelt op horen? Wat doe je met kinderen die overprikkelen op zien. Wanneer zet je hulpmiddelen in. Hoe leer je een kind zelf herkennen wat er aan de hand is.
 
Per zintuig zijn er 7 fases van overprikkeling. Hoe eerder je de signalen herkend hoe gemakkelijker je nog iets met het kind kunt doen om weer te ontladen om zo weer verder te kunnen leren.
 
Het is inmiddels duidelijk dat hoog sensitieve kinderen een andere leer strategie hebben. Wat niet wil zeggen dat ze ander onderwijs nodig hebben maar de manier waarop ze omgaan met de lesstof. Dat hebben ze te leren. Inzicht in de zintuigen kan enorm helpen. Door de korte test krijgen ouders en leerkrachten meteen handvaten wat te doen en hoe te ondersteunen waardoor het super concreet wordt en meteen toepasbaar.
 
Ik ben Floor van Lier en werk al 15 jaar als trainer en coach.
 
In mijn bedrijf werk ik vooral met ouders en professionals omdat het mijn overtuiging is dat de randvoorwaarden moeten staan, voor een kind zelf kan leren omgaan met hoog sensitiviteit. Ik train wekelijks groepen in het leren omgaan met hoog sensitiviteit in het dagelijks leven. Thuis en op school.
 
De zintuigen zijn voor mij de sleutel tot het opzetten van de randvoorwaarden van optimaal functioneren van jezelf en van kinderen. Mijn doel is dat hoog sensitieve kinderen zelf leren wat voor hun werkt, zodat ze zelf regulerend worden. Dat vraagt uiteraard ondersteuning van ouders en leerkrachten om een kind hierin te ondersteunen. Door praktische tools en handvaten wordt dat een stuk gemakkelijker. In de workshop maken we hier een start mee.